Thông tin tại diễn đàn “Năng lượng cho phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19” tổ chức ngày 26/11, ông Võ Quang Lâm - Phó Tổng giám đốc EVN cho biết, 7 tháng đầu năm, tăng trưởng điện ở mức cao và chỉ giảm từ khi dịch COVID-19 đợt 4 bùng phát. Luỹ kế 10 tháng đầu năm 2021, tổng sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu toàn hệ thống đạt 213 tỷ kWh, tăng trưởng 3,3% so với năm 2020, song vẫn thấp hơn 5,7 tỷ kWh so với KH năm (218,7 tỷ kWh).

Tuy nhiên, nhu cầu phụ tải đã có sự thay đổi, khu vực miền Bắc vẫn tăng trưởng rất cao, kể cả trong tháng 8/2021, khi xuất hiện các đợt nắng nóng, công suất cực đại miền Bắc đạt 21.782 MW, tăng 21,2% so với cùng kỳ năm 2020. Trong khi đó, nhu cầu điện tại miền Nam tăng trưởng thấp, thậm chí đã bị âm trong thời gian giãn cách xã hội. Cụ thể, Tổng công ty điện lực miền Bắc vẫn giữ được mức tăng trưởng cao hơn 9,53% so với cùng kỳ, trong khi đó một số đơn vị như Tổng công ty Điện lực Hà Nội, miền Nam chỉ tăng ở mức khá thấp. Cá biệt, Tổng công ty Điện lực TP. Hồ Chí Minh điện thương phẩm thấp hơn gần 6% so với năm 2020.

Về cơ cấu nguồn, tính đến hết tháng 10, cơ cấu nguồn điện trong hệ thống điện Việt Nam gồm: 32% nhiệt điện than, 27% NLTT, 29% thủy điện, 9% nhiệt điện khí, 2% nhiệt điện dầu, 1% nhập khẩu.

Căn cứ theo dự báo phát triển kinh tế xã hội năm 2022 theo Nghị quyết của Quốc hội, EVN đã tính toán xây dựng 2 kịch bản cung cấp điện. Theo đó, kịch bản cơ sở, tăng trưởng điện 8,2% tương đương sản lượng điện toàn quốc đạt 275,5 tỷ kWh; kịch bản cao tăng trưởng 12,4%, tương đương sản lượng điện đạt 286,1 tỷ kWh.

Về cơ bản năm 2022, hệ thống điện quốc gia có thể đáp ứng đủ nhu cầu điện. Tuy nhiên vẫn còn một số thách thức như mức nước về các hồ thuỷ điện ở miền Bắc bị thiếu hụt. Cụ thể, tính đến tháng 10/2021, khu vực các hồ Lai Châu, hồ Sơn La và Hòa Bình, thiếu hụt khoảng 41% so với trung bình nhiều năm, tần suất 84%-98%.

Ước tính đến 31/12/2021, tổng lượng nước tính trong hồ trên hồ thủy điện là 14.3 tỷ kWh, hụt 738 triệu kWh. Mực nước các hồ như Hòa Bình có thể hụt 4,5m, Thác Bà hụt 2,87m, Nậm Chiến 1 hụt 23,8m, Bắc Hà hụt 13,1m, Cửa Đạt hụt 6,7m…

Thực tế, tổng sản lượng thủy điện lũy kế 10 tháng đầu năm theo nước về đạt 62,5 tỷ kWh, thấp hơn 1,7 tỷ kWh so với kế hoạch năm.

Ông Võ Quang Lâm - Phó Tổng giám đốc EVN

Theo ông Võ Quang Lâm, trên cơ sở các phương án đưa ra, EVN cũng sẽ triển khai các giải phắp nhằm đảm bảo cung ứng điện như: Tích nước các hồ thủy điện lên mực nước cao nhất có thể vào cuối năm 2021, nhất là các hồ khu vực miền Bắc để đảm bảo cấp điện mùa khô năm 2022. Bên cạnh đó, sẽ phải huy động tối ưu các nguồn miền Bắc, kết hợp tăng cường truyền tải tối đa từ miền Trung ra Bắc.

EVN cũng đã xây dựng các giải pháp như dịch chuyển giờ cao điểm các nguồn thủy điện nhỏ; Nghiên cứu đầu tư các hệ thống lưu trữ nhằm bổ sung nguồn phủ đỉnh; Tăng cường nhập khẩu điện từ Lào và huy động các doanh nghiệp có máy phát diesel hỗ trợ tại miền Bắc.

Trong công tác vận hành, EVN sẽ tăng cường kiểm tra, củng cố, khắc phục các khiếm khuyết các nhà máy điện để nâng cao độ tin cậy, khả dụng các tổ máy; Đảm bảo đủ nhiên liệu cho phát điện; Bố trí lịch sửa chữa các tổ máy hợp lý, trong đó không thực hiện sửa chữa các NMĐ khu vực phía Bắc trong các tháng 5, 6, 7 năm 2022 để tăng cường thêm công suất khả dụng nguồn điện khu vực miền Bắc.

Bên cạnh đó, EVN tiếp tục đẩy nhanh tiến độ các đường dây truyền tải, nâng cao năng lực truyền tải từ miền Trung ra miền Bắc; Hoàn thành các dự án lưới điện phục vụ giải toả công suất các nhà máy thuỷ điện nhỏ miền Bắc và các nguồn NLTT khu vực miền Trung, Tây Nguyên.

Tổng vốn đầu tư giai đoạn 2021-2030 giảm khoảng 12 tỷ USD

Quy hoạch điện VIII được xây dựng trong bối cảnh đặc biệt chịu nhiều thách thức của đất nước cũng như của ngành điện. Vấn đề được quan tâm nhất đối với quy hoạch mới là cơ cấu nguồn điện sẽ được hoạch định như thế nào để bảo đảm mục tiêu an ninh cung ứng điện, cơ bản đáp ứng đủ điện cho yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, tăng cường độ tin cậy cung cấp điện.

Theo kết quả sau khi rà soát Quy hoạch điện VIII từ Bộ Công Thương cho thấy, Quy hoạch điện VIII đảm bảo đạt được các mục tiêu tại Quyết định số 1264/QĐ-TTg ngày 01 tháng 10 năm 2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhiệm vụ lập Quy hoạch VIII. Đặc biệt, so với đề án mà Bộ Công Thương trình tháng 3 năm 2021, một số điểm mới nổi bật của Quy hoạch điện VIII đạt được sau khi rà soát như sau:

Thứ nhất, mặc dù nhiều nội dung rà soát đã có những thay đổi, nhưng Quy hoạch điện VIII vẫn đảm bảo tuân thủ nghiêm túc các định hướng lớn nêu tại Nghị quyết số 55/NQ-TW. Chương trình phát triển nguồn điện đảm bảo tính tối ưu, tăng cường khả năng tự chủ của từng miền, tạo sự cân bằng cung - cầu nội miền. Quy hoạch đã rà soát, đánh giá và điều chỉnh các nguồn điện đã được bổ sung Quy hoạch điện VII điều chỉnh một cách hợp lý, giảm thiểu tối đa sản lượng truyền tải giữa các miền. Kết quả rà soát đã giúp giảm khoảng 7.700 MW công suất đặt nguồn điện vào năm 2030 và khoảng 15.000 MW vào năm 2045.

Thứ hai, Quy hoạch điện VIII đảm bảo cao nhất khả năng tự cân đối nội vùng và nội miền, tránh truyền tải xa. Chỉ sử dụng lưới điện truyền tải 500 kV hiện tại để liên kết các miền và không phát triển lưới điện 500 kV liên kết mới giữa các miền giai đoạn tới năm 2030 nhằm giảm tổn thất điện năng trong truyền tải điện và tăng cường độ tin cậy cung cấp điện.

Cụ thể, việc rà soát đã giúp giảm 24.000 MVA dung lượng trạm biến áp 500 kV xây mới, khoảng 4.000 MVA dung lượng trạm biến áp 220 kV xây mới; giảm khoảng gần 3.000 km đường dây 500 kV và khoảng 1.300km đường dây tới năm 2030. Với tổng vốn đầu tư phát triển điện lực giai đoạn 2021-2030 giảm khoảng 12 tỷ USD.

Các nguồn điện năng lượng tái tạo tiếp tục được ưu tiên phát triển, phù hợp với chương trình phát triển hệ thống điện tổng thể giai đoạn tới năm 2030

Thứ ba, các nguồn điện năng lượng tái tạo tiếp tục được ưu tiên phát triển, phù hợp với chương trình phát triển hệ thống điện tổng thể giai đoạn tới năm 2030. Năng lượng tái tạo (không tính thủy điện) sẽ tăng từ mức khoảng 17.000MW hiện nay lên tới 31.600MW vào năm 2030, chiếm tỷ lệ khoảng 24,3% tổng công suất đặt toàn hệ thống. Như vậy, năng lượng tái tạo được tiếp tục phát triển với tỉ lệ thâm nhập hệ thống điện hợp lý, phù hợp với cơ cấu nguồn điện trong giai đoạn tới năm 2030 của hệ thống điện Việt Nam, không làm tăng quá cao chi phí hệ thống và giá thành bán lẻ điện.

Bên cạnh đó, quy hoạch mới đã hạn chế tối đa phát triển thêm nhà máy nhiệt điện than mới. Các dự án nhiệt điện than tiếp tục triển khai là những dự án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh, được Bộ Công Thương đánh giá tính khả thi cao sẽ được kế thừa trong Quy hoạch điện VIII. Tổng công suất đặt các nguồn điện than trong phương án phụ tải cơ sở năm 2030 là 40.700GW, thấp hơn so với Quy hoạch điện VII điều chỉnh khoảng 15.000MW.

Nhiều nhà máy điện than trên toàn quốc đã không được xem xét để phát triển trong thời gian tới tại các khu vực như: Hải Phòng, Quảng Ninh, Long An, Bạc Liêu, Tân Phước... và được thay thế bằng các nguồn điện khí LNG thân thiện hơn với môi trường. Chính vì vậy, tỷ trọng các nhà máy nhiệt điện than chỉ chiếm khoảng 31% năm 2030 trong kịch bản phụ tải cơ sở và khoảng 28% với kịch bản phụ tải cao.

Như vậy có thể thấy, Quy hoạch điện VIII đã đảm bảo tuân thủ các mục tiêu đề ra tại Nghị quyết số 55/NQ-TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2021-2030 tầm nhìn tới năm 2045.

Thứ tư, Quy hoạch điện VIII đã đưa ra một số nguyên tắc và tiêu chí cho việc giám sát chặt chẽ quá trình triển khai, tổ chức thực hiện quy hoạch, điều phối sự phối hợp xuyên suốt giữa các cơ quan quản lý ngành với địa phương; đề xuất các cơ chế điều hành quy hoạch nhằm hạn chế những tồn tại trong quá trình thực hiện quy hoạch giai đoạn vừa qua, tăng cường công tác trung kiểm nhằm thúc đẩy việc triển khai đúng tiến độ các dự án và kịp thời giải quyết các vướng mắc, báo cáo đề xuất các cấp có thẩm quyền xử lý những vấn đề vượt thẩm quyền của cơ quan quản lý ngành.

Đảm bảo điện phải đi trước một bước

Bên cạnh đó, để không bị động trong công tác điều hành phát triển điện lực, từ quá trình rà soát Quy hoạch điện VIII theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương đã nghiên cứu, đánh giá toàn diện về tình hình thực hiện phát triển điện lực trong giai đoạn vừa qua, những khó khăn, trở ngại, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện phát triển điện lực, những yếu tố chủ quan, khách quan làm chậm tiến trình thực hiện quy hoạch điện quốc gia, ảnh hưởng tới việc đảm bảo năng lượng cho phát triển kinh tế, xã hội.

Theo đó, Bộ Công Thương đã đề xuất một số cơ chế để điều hành quy hoạch, trong đó kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công Thương thường xuyên rà soát 6 tháng/lần đối với việc triển khai thực hiện các dự án nguồn điện lớn, đánh giá mức độ ảnh hưởng đối với việc đảm bảo an ninh năng lượng, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét thay thế các dự án chậm tiến độ bằng các dự án khác hoặc thu hồi dự án để giao cho các chủ đầu tư khác có năng lực theo đúng quy định của pháp luật.

Ngoài ra, Bộ Công Thương còn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ nhiều giải pháp khác như hoàn thiện các văn bản pháp luật về đầu tư, đấu thầu, giải pháp huy động vốn đầu tư,… để rút ngắn thời gian phát triển các dự án; tăng cường mở rộng hợp tác quốc tế để đẩy mạnh việc đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học có trình độ cao, đẩy mạnh hợp tác, hỗ trợ trong phát triển điện lực, tạo liên kết với các nước trong khu vực; hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động điều tiết, điều hành thị trường, thực hiện tái cơ cấu ngành điện hiệu quả,… nâng cao tính minh bạch, cạnh tranh công bằng nhằm thu hút các thành phần đầu tư vào lĩnh vực điện lực.

Bộ Công Thương cho biết, trong thời gian tới, để triển khai hiệu quả Quy hoạch điện VIII, Bộ sẽ xây dựng Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII nhằm cụ thể hóa từng giải pháp thực hiện, đảm bảo chủ động cung ứng điện với chất lượng cao, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng. Đồng thời, Bộ sẽ thường xuyên rà soát, kịp thời báo cáo và xin các ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để quyết liệt triển khai thực hiện kế hoạch đã đề ra, đánh giá từng chỉ tiêu đặt ra theo từng năm và có giải pháp báo cáo cấp có thẩm quyền.

Mở rộng đầu tư vào năng lượng tái tạo

Nhân chuyến thăm và làm việc với Nghị viện châu Âu và Vương quốc Bỉ, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã tiếp đại diện một số tập đoàn kinh tế đang hoạt động tại Bỉ.

Tại cuộc tiếp ông Perer Lavoy, Giám đốc cấp cao khu vực châu Á- Thái Bình Dương Tập đoàn Exonmobil, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận nỗ lực của tập đoàn trong việc triển khai và hoàn tất việc ký kết thỏa thuận nguyên tắc về bảo lãnh và cam kết của Chính phủ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam tiếp đại diện Tập đoàn Exonmobil

Trong nỗ lực tiến hành các hoạt động thăm dò dầu khí với Việt Nam, Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao dự án Cá Voi xanh với tổng vốn đầu tư đạt 20 tỷ USD để sản xuất khí tự nhiên ngoài khơi tại miền Trung Việt Nam, góp phần đảm bảo an ninh, năng lượng quốc gia, là điều kiện quan trong để Việt Nam xây dựng và vận hành các nhà máy điện khí tại khu vực miền Trung. Do đó, Exonmobil và Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ để duy trì đúng tiến độ, đưa dòng khí đầu tiên vào bờ vào năm 2024.

Chủ trương của Việt Nam là tăng năng lượng điện gió, giảm dần điện than, tăng khí hóa lỏng. Vì vậy, cũng đề nghị Exonmobil sớm khởi động lại kế hoạch để đưa dự án trở lại Việt Nam trong thời gian sớm nhất sau dịch bệnh. “Hiện nay, dự thảo Sơ đồ điện VIII đã xem xét đề xuất phát triển một số dự án điện khí hoá lỏng LNG tại miền Bắc, trong đó có tại Hải Phòng. Chúng tôi ủng hộ của Exonmobile xây dựng nhà máy điện LNG tại thành phố cảng này” - Chủ tịch Quốc hội nói.

Ông Fabien De Jonge, thành viên Hội đồng quản trị của Công ty Infra Asia Investment (IAI) chia sẻ, công ty đã đầu tư vào các khu công nghiệp tại Hải Phòng và Quảng Ninh với số vốn 1,2 tỷ USD và hiện đang có định hướng mở rộng hoạt động đầu tư trong một số lĩnh vực năng lượng tái tạo, điện gió, điện mặt trời. Tuy nhiên, hiện công ty gặp một số khó khăn trong triển khai dự án hạ tầng khu công nghiệp và cảng Nam Tiền Phong do diện tích đất chồng lấn giữa hai địa phương.

Trước vướng mắc này của doanh nghiệp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị thành phố Hải Phòng, tỉnh Quảng Ninh và nhà đầu tư cần sớm bàn bạc tìm ra cách thức giải quyết phù hợp và đúng quy định; đề nghị thành phố Hải Phòng và nhà đầu tư cùng bàn bạc thống nhất trên tinh thần khả thi, đảm bảo đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn với đề xuất giữ lại thị trấn Cát Hải, Hải Phòng làm khu đô thị, cung cấp dịch vụ xã hội cho khu công nghiệp.

Tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư

Tiếp ông Eddy Bruyninckx, đại diện Công ty Smart Universal Logistics, Chủ tịch Quốc hội cho biết, logistics đang được Chính phủ hết sức quan tâm thúc đẩy. Tuy nhiên, hoạt động logistic hiện nay vẫn gặp khó khăn, tổng đóng góp cho GDP còn thấp, chi phí để hoàn thành sản phẩm cao. Trong bối cảnh đó, các dự án hoạt động hiệu quả của Smart Universal Logistics tại Việt Nam, đặc biệt là hoạt động hợp tác đầu tư, kinh doanh tại các Khu công nghiệp ở Hải Phòng và Quảng Ninh có ý nghĩa quan trọng.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tiếp ông Fabien De Jonge, thành viên Hội đồng quản trị của Công ty Infra Asia Investment (IAI)

Chủ tịch Quốc hội đề nghị, công ty và các đối tác khác tiếp tục nghiên cứu và chia sẻ kinh nghiệm trong việc xây dựng các khu công nghiệp theo tiêu chuẩn quốc tế, để thu hút ngay càng nhiều hơn nữa nguồn vốn ODA. Về chủ trương, cam kết của Việt Nam đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư thành công và có hiệu quả cao.

Cho rằng, dự án Trung tâm Logistics Cái Mép Hạ (Bà Rịa - Vũng Tàu) có thể được coi là dự án “mẫu ” trong thể hiện vai trò của doanh nghiệp Bỉ cũng như sự hợp tác của các đối tác có năng lực của châu Âu, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, các doanh nghiệp Bỉ và các đối tác trao đổi, phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Ủy ban nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu để được hướng dẫn và thực hiện dự án theo đúng quy định của pháp luật.

Tại cuộc tiếp, các nhà đầu tư nước ngoài đều bày tỏ cảm ơn Chủ tịch Quốc hội đã dành thời gian tiếp, đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam về phát triển kinh tế - xã hội và phòng chống dịch Covid-19; sự chủ động của Chủ tịch Quốc hội khi trực tiếp yêu cầu các Bộ trưởng và lãnh đạo địa phương trả lời, giáp đáp và có những trao đổi và đề xuất với Chính phủ nhằm sớm xem xét giải quyết vướng mắc cho các nhà đầu tư.